Prekshaa articles feed

कलारत्नं गीतं गगनतलरत्नं दिनमणिः

सभारत्नं विद्वान् श्रवणपुटरत्नं हरिकथा |

निशारत्नं चन्द्रः शयनतलरत्नं शशिमुखी

महीरत्नं श्रीमान् जयति रघुनाथो नृपवरः ||

The Sanskrit word for wedding is विवाह (vivaaha). Vivaaha also means ‘marriage.’  Basically it refers to “supporting dharma.” Dharma is a Sanskrit word that means ‘harmony,’ ‘sustainability,’ ‘righteousness,’ ‘welfare at large’ – in essence, ‘that which is most beneficial to the world.’ The wife is referred to as sahadharmini, an equal partner in upholding dharma and treading the right path. The wedding is typically performed with mantras from the Vedas.

वेणीभूतेषु केशेष्वतसिफणिधिया द्रष्टुमागत्य केकी

पश्चादारभ्य योद्धुं प्रतिशिखिमनसा तेषु विस्रंसितेषु |

भूयो धमिल्लितेषु प्रकटघनधिया नर्तनायोज्जजृम्भे

तन्नृत्तालोकनान्मे प्रियसख मम भून्मण्डनश्रीविलंबः ||

“ಧೀರೋ ವಿಶಿಷ್ಟೋ ರಸಃ” ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಶೋಧಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಶತಾವಧಾನಿ ಡಾ|| ಆರ್. ಗಣೇಶರು ’ಧೀರ’ಎಂಬ ನೂತನರಸದ ಬಗೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸ್ವೀಕೃತವಾಗಿರುವ ರಸಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಧೀರರಸಕ್ಕೂ ಅನನ್ಯವಾದ ಸ್ಥಾನವಿದೆಯೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಮೂಲಪ್ರಬಂಧವು ಕಾರಿಕೆ-ವೃತ್ತಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದೆ. ಪ್ರಕೃತಲೇಖನವು ಸಂಸ್ಕೃತಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಣೇಶರ ಲೇಖನದ ಸಂಗ್ರಹಾನುವಾದ.

~

-೧-

ಅನಂತರಸವಿಸ್ತೀರ್ಣಾಮಖಂಡರಸಮಂಡನಾಮ್ |