Prekshaa articles feed

ಸಂಸ್ಕೃತಕವಿಗಳ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ - 19

ಭವಭೂತಿ “ಉತ್ತರರಾಮಚರಿತ”ದ ಕಡೆಯ ಅಂಕದಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಾಂಕತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸೀತಾ-ರಾಮರ ಪುನರ್ಮೇಲನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದನ್ನು ವಾಲ್ಮೀಕಿಮುನಿಗಳ ರಾಮಾಯಣದ ಕಡೆಯ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆಯೂ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಪ್ರಕಾರ ಶ್ರವ್ಯಕಾವ್ಯವಾದ ರಾಮಾಯಣದ ಮುಗಿತಾಯವು ದೃಶ್ಯಕಾವ್ಯದ ಮೂಲಕ ಆಗಬೇಕೆಂದು ವಾಲ್ಮೀಕಿಯದೇ ಸಂಕಲ್ಪ. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಕಡೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ರಂಗಕ್ಕೆ ತರಲು ಭರತಮುನಿಯ ನೆರವನ್ನು ಕೋರಿ ಅವನಿಗೆ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನೂ ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡ ರೂಪಕವು ರಾಮನ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅಶೇಷ ಕೋಸಲಪ್ರಜೆಗಳ ಸಮಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾಯಿತು. ಈ ರೂಪಕದಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಆಕೆಯೇ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಗಂಗೆ-ಭೂದೇವಿಯರೂ ತಮ್ಮವೇ ಭೂಮಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಾರೆ.

Prof. S K Ramachandra Rao - Savyasācitva

Bhāmaha writes the following in his Kāvyālaṅkāra

“upeyuṣāmapi divaṃ sannibandhavidhāyinām|

āsta eva nirātaṅkaṃ kāntaṃ kāvyamayaṃ vapuḥ ||”

“Many people who wrote excellent poems have gone to the svarga. However, their beautiful, poetic body will remain here for ever.”

The above statement is quite popular in scholarly circles.

Reminiscent of this statement, Prof. S.K. Ramachandra Rao’s yaśaḥ kāya –body of fame has remained with us through his immortal works.

Kathāmṛta - 39 - Madanamañcukā-lambaka - The Stories of Tejasvatī and Hariśarmā

4. As Kaliṅgasenā stood on her balcony watching Somaprabhā fly away, a vidyādhara called Madanavega saw her and was awestruck by her beauty. But he thought it was not appropriate for him to be smitten by a mortal woman. He remembered Prajnapti, the goddess of intellect who appeared before him and told him that she was an apsaras born on the earth due to a curse. While this made him happy, no matter how much he wanted, he couldn’t just carry her away by force, for he carried a curse that would strike him dead if he were to force any woman.

Ch. 2 Yoga of Discernment of Reality (Part 1)

Gist

ಸ್ಮಿತದಿಂ ಸೌಹೃದವೀಕ್ಷಾ-
ಮೃತದಿಂ ಫಲ್ಗುಣನ ಸಂತವಿಡುತವನುಲಿದಾ
ಮತಿಮೋಹವ ನೀಗುವ ಜೀ-
ವಿತತ್ತ್ವವ ಪಾಡಿದಂ ಜಗದ್ಗುರು ಕೃಷ್ಣಂ || 1 ||

With a smile and a nectar-like glance of friendship,
the world-teacher, Kṛṣṇa, sang the essence of life,
curing Phalguṇa’s (Arjuna’s) mind delusion 
that caused him to utter words of unhappiness.

 

ಅವಿಚಾರದ ಕೃಪೆಯೇಂ ತ-
ತ್ತ್ವವಿಮರ್ಶಾಧಾರಮಿರದ ಧರ್ಮಾಸ್ಥೆಯದೇಂ
ಸವಿಷಾದ ವಿರಕ್ತಿಯದೇಂ
ನವಕುಸುಮಾಸ್ತರಣಗುಪ್ತಗರ್ತಂ ಸುಖಮೇಂ || 2 ||

ಸಂಸ್ಕೃತಕವಿಗಳ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ - 18

ಭವಭೂತಿ

ಮಹಾಕವಿ ಭವಭೂತಿಯ ರೂಪಕಗಳಲ್ಲಿ ಆತನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಕೃತಿತ್ವಗಳಲ್ಲದೆ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಸೂಚನೆಗಳೂ ಗಣ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಬಹುದು. “ಮಾಲತೀಮಾಧವ”ದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನೀ ರೂಪಕದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ:

ಭೂಮ್ನಾ ರಸಾನಾಂ ಗಹನಪ್ರಯೋಗಾಃ

            ಸೌಹಾರ್ದಹೃದ್ಯಾನಿ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಾನಿ |

ಔದ್ಧತ್ಯಮಾಯೋಜಿತಕಾಮಸೂತ್ರಂ

Kathāmṛta - 38 - Madanamañcukā-lambaka - Kīrtisenā’s Story

Kaliṅgasenā who was pleased looking at the dolls forgot her hunger. She refused to eat anything that was offered to her. Her worried mother thought that she must have developed some kind of disease in her body and took her to the doctor. Upon looking at her, he said – ‘She has become like this because of extreme joy. Look at her eyes! They have blossomed so well! Look at her face! She seems to be laughing!’ When the mother asked her the reason for her happiness, Kaliṅgasenā told her the story of her dear friend. She then ate whatever she could.