ಶ್ಲೋಕದ ಬಳಿಕ ಉಪಜಾತಿ, ವಂಶಸ್ಥ, ರಥೋದ್ಧತಾ, ವಸಂತತಿಲಕಾ ಮೊದಲಾದ ಹಲವು ಛಂದಸ್ಸುಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ-ಪ್ರಾಚುರ್ಯಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ. ಇವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಇಪ್ಪತ್ತು-ಮೂವತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಲ್ಲ. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಲಯರಹಿತ ವೃತ್ತಗಳೇ ಅಧಿಕ. ಇಂಥ ವೃತ್ತಗಳ ಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಮ್ಯವುಂಟು. ಆದುದರಿಂದ ಪ್ರಸ್ಫುಟವಾದ ಗತಿವೈವಿಧ್ಯವುಳ್ಳ ಲಯರಹಿತ ವೃತ್ತಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತೂ ಕಡಮೆ. ಆದರೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಲಯಾನ್ವಿತವಾದ ವಿಶಿಷ್ಟ ವೃತ್ತ-ಜಾತಿಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚು. ಇದು ನಿಜಕ್ಕೂ ವಿಸ್ಮಯಾವಹ.
Rāsabharaṭita means the braying of the donkey. The donkey starts on a high decibel. But it keeps diminishing. On the surface if something looks profound but upon a careful second viewing looks trivial, to describe such a thing, this nyāya is used.
The master fastens an unbearable load around the camel’s neck! Camels are known to bear huge loads. When there is already a humongous load on its back, if something is fastened around its neck, imagine the plight. When one goes through unbearable difficulties, this is used to describe their fate. This can also be applied when something which is unbearable to a strong man is thrust upon a weakling.
“ಕವಿಯ ರಸಾನುಭವದ ಅನುಭಾವವೇ ಕಾವ್ಯ”[1] - ಇದು ಪುಟ್ಟಪ್ಪನವರ ಕಾವ್ಯಲಕ್ಷಣ. ಅನುಭಾವಕ್ಕೆ ‘ಪ್ರದರ್ಶನ’ವೆಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡುವ ಅವರು ಕಾವ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ರಸವನ್ನಿರಿಸಿರುವುದು ಸಮುಚಿತವಾಗಿದೆ.
ಕಾವ್ಯವಿರುವುದು ಹೃದಯದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಎಂದು ಕುವೆಂಪು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ:
“ಲೋಕದಲಿ ದುಃಖವಿರೆ
ಆ ದುಃಖದೊಳಗರ್ಧ ಹೃದಯದಾರಿದ್ರ್ಯದಿಂ
ಬಂದಿಹುದು! ಆ ಹೀನ ದೀನ ದಾರಿದ್ರ್ಯಮಂ
ಪರಿಹರಿಸಿ ‘ದರ್ಶನ’ವ ದಯೆಗೈಯೆ ಕಲೆಯಿಹುದು.”[2]
A village where wrestling is the main vocation is called mallagrāma. Malla means wrestler. Since the majority of the population consists of wrestlers the name of the village makes sense. People who aren’t wrestlers too might reside in the village. Just like in the mango grove. The grove might contain other trees. But the majority is what decides the name i.e. prādhānyena nirdeśaḥ.