Hinduism, the universal way of life, is practised by more than one billion people the world over. Adherents of the Hindu faith comprise a sixth of the global population. Available records tell us that it is the oldest religious order in the world, with an unbroken history of at least seven thousand years.[1] A person who follows Hinduism is called a ‘Hindu’ but we must remember that this term is more a geographical indicator than a religious one.
ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಸಮಾಪ್ತಿಗೊಳಿಸುವ ಮುನ್ನ ಪ್ರಕೃತ ಗ್ರಂಥದ ಕಡೆಗೆ ಬಂದಿರುವ ವರ್ಣ ಹಾಗೂ ಮತತ್ರಯಸಮನ್ವಯಗಳ ಬಗೆಗೆ ಒಂದೆರಡು ಮಾತು ಹೇಳಬೇಕು. ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅವರ ವಿಚಾರ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಕುಂಠಿತವಾದಂತಿದೆ. ಜನ್ಮದಿಂದಲೇ ವರ್ಣವು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ನಿಲುಮೆ. ವರ್ಣನಿರ್ಣಯವು ಜನ್ಮದಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವೆಂದರೆ ಯಾವ ವಿಪ್ರತಿಪತ್ತಿಯೂ ಇಲ್ಲ; ಜನ್ಮದಿಂದ ಮಾತ್ರ ವರ್ಣನಿರ್ಣಯ ಸಾಧ್ಯವೆಂದು ಹೇಳುವುದು ಯುಕ್ತವಾಗಿ ತೋರದು. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನೇ “ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಂ ಮಯಾ ಸೃಷ್ಟಂ ಗುಣಕರ್ಮವಿಭಾಗಶಃ” (೪.೧೩) ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನಷ್ಟೆ. ಜೊತೆಗೆ ‘ವರ್ಣ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಧಾತುಮೂಲದ ಅರ್ಥವೇ ‘ಆಯ್ಕೆ’ಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗಿಂತ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಆಲೋಚನಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾನವನಿಗೆ ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪವೇನು, ತಾನು ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಜಗತ್ತಿನ ಜಾಡು ಎಂಥದ್ದು, ತನಗೂ ಜಗತ್ತಿಗೂ ಇರುವ ಸಂಬಂಧ ಯಾವ ತೆರನಾದುದು, ಈ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಬಂಧದ ಬಗೆ ಎಂಥದ್ದು, ಇಂಥ ಬಂಧದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೇಗೆ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಸಹಜವಾಗಿ ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಆತ ಶಾಸ್ತ್ರ, ಯುಕ್ತಿ, ಅನುಭವ ಎಂಬ ಪ್ರಮಾಣಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಶ್ರವಣ, ಮನನ, ನಿದಿಧ್ಯಾಸನಗಳ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ದೊರೆತ ಉತ್ತರಗಳಿಂದ ಉಪಶಾಂತಿ ಲಭಿಸಿದರೆ ಜೀವನ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಉಪಶಾಂತಿಯನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಮಗಿರುವ ಮಾರ್ಗ ನಿಡಿದಾದುದು, ಕಡಿದಾದುದು.
(Karmayoga)
yajñārthāt karmaṇo ’nyatra loko’yaṃ ।
karma-bandhana iti jānīhi satyam ॥
karma-phalāsaṅgaṃ tyaktvaiva santṛptaḥ ।
karma kurvannapi kartā sa naiva ॥ 13 ॥
Know the truth, that karma is shackling
Unless performed as yajña for the world’s well-being.
One who is satisfied, and gives up the desire for the fruit of karma
Even when he is engaged in it, he is never the kartā.
itthaṃ rāmāyaṇe dṛśyā gītā-tātparya-mūrtayaḥ ।
īśa-prītyā loka-saṃsthā-kṣemārthaṃ datta-jīvitāḥ ॥11॥The personification of the Gītā’s teachings are thus seen in the Rāmāyaṇa; they surrendered their lives for the love of Īśvara and for the sustenance of the world.
yathā vasante taravaḥ sva-svajātyaiḥ sumaiḥ phalaiḥ ।
śobhante tatvad-evāmī sva-sva-sattva-guṇodgamaiḥ ॥ 12॥
When Arjuna said he would not fight, what did Svāmi say? He said, “I stand for upholding dharma. This war is for the sake of that. This war will not end if you do not fight. Before you could even think of it, I have already destroyed those who were against dharma” (“mayaivaite nihatāh pūrvameva ।)” — 11.33
A similar example can be seen even in business : (1) Adhiṣṭhāna = Capital and site of business (2) Kartā: the businessman’s and his knack (3) Karaṇa: the stock and instruments of measuring weights and lengths (4) Ceṣtāḥ - advertising and other means of attracting buyers (5) Daiva - customers liking a product or otherwise.