March 2023
Early next morning they heard a resounding thunder in the cloudless sky. When the sages turned to Divākaradeva questioningly, he said, ‘This is the sound made by the kettle drums in the air-chariots. Since it’s coming from inside, it sounds like thunder. Here comes our master now, lo behold!’ The sky acquired a tinge of gold as if it were enveloped in the colours of rainbow and lightning. Then, several air-chariots glowing with hues of an array...
72. Gaṇḍasyopari piṭakaḥ samvṛttaḥ
A boil on a tumor. When there is no end for trouble this nyāya is used. There is a proverb in kannada which roughly translates to “rubbing salt on one’s wounds”. This is similar to that.
73. Guḍajihvikā-nyāya
When children have to take medicine, first some jaggery is given. They savor the sweetness of it and meanwhile take the medicine too. It might make them feel the medicine is sweet and it also dilutes the...
ಈ ಮುನ್ನ ಕಾಣಿಸಿದ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹ್ರಸ್ವ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮಗಾತ್ರದ ಬಗೆಬಗೆಯ ಅಕ್ಷರ / ಮಾತ್ರಾಘಟಕಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ ‘ಇವೇ ಪರಿಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಷಾಪದಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವುವೇ?’ ಎಂಬ ಸಂದೇಹ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಮೂಡಬಹುದು. ಭಾಷಾಪದಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಿಮಾಣದಲ್ಲಿ ಲಯಾನ್ವಿತವಾದ ಛಂದಃಪದಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು-ಕಡಮೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ಸಂದೇಹಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಸಂಶಯ ನಿಲ್ಲುವಂಥದ್ದಲ್ಲ.
ಭಾರತೀಯಭಾಷೆಗಳು ಪ್ರಾಯಿಕವಾಗಿ ಒಂದೇ ಬಗೆಯ ಪದಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ಮಾತು ಅವುಗಳ ಅಭಿಜಾತಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಟ್ಟಿಗಂತೂ ಸತ್ಯ. ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಗಳ ಯಾವುದೇ...
ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದಾದ ವಿಭಿನ್ನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಾತ್ರಾಗಣಗಳ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.
ಅ) ಮೂರು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಘಟಕಗಳುಳ್ಳ ರಚನೆ:
ನಾನ | ನಾನ | ನನಾ | ನಾನ/ನಾ | ನಾನ | ನಾನ | ನನಾ | ನನಾ |
ನನಾ | ನನಾ | ನನಾ | ನಾನ/ನಾ | ನನಾ | ನಾನ | ನನಾ | ನನಾ |
ತ್ರಿಮಾತ್ರಾಗಣಗಳೇ ಪ್ರಚುರವಾದ ಈ ಬಗೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಪರಿಮಾಣವನ್ನೇ ಉಳ್ಳ ನ-ಗಣಕ್ಕೆ ಆಸ್ಪದವಿಲ್ಲ. ಅದು ಬಂದೊಡನೆಯೇ ಎರಡು ಗುರುಗಳು ಅವ್ಯವಹಿತವಾಗಿ ಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ; ಆಗ ಗತಿಯು ನಾಲ್ಕು ಮಾತ್ರೆಗಳ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.[1]
ಆ...
Chapter 3 - Bṛhatkathā-śloka-saṅgraha
While Avanti-vardhana ruled Avantī, not even a lowly insect had anything to complain about. One day, during his daily horse ride, he saw a beautiful girl all alone, swaying back and forth on a swing tied off a Beech tree. Against the backdrop of the dark blue skies, she appeared like the moon herself moving upon river Kālindī. Avanti-vardhana’s mind began to sway like a swing. Once he returned home, he gave...
Chalika, cillī, cillikā, cillī-karma, or cillī-mārga – Abhinava-gupta defines this as a kind of upa-rūpaka rooted in śuddha-nṛtta – pure, non-representational dance. This resembles ḍòmbi in its form and is, perhaps, another name of calika/chalika or chalitaka mentioned by Kālidāsa in Mālavikāgnimitram. Vātsyāyana also describes a similar form as a part of the list of sixty-four arts in his Kāma-sūtra. Chalika can be considered an ancestor of...
Introduction
āvudò viśvarahasyaṃ
jīvāṃgaṇakiḻidu janada sukhaduḥkheccā-|
dyāveśadi sahabhāgivò-
lāvirbhavisidudu kṛṣṇananènipa vicitram ||
This strange thing called Kṛṣṇa
a cosmic conundrum,
having entered the jīva’s playground,
Has manifested itself
As a partner to people
In their pleasures, sorrows and desires.
narano naradaurbalyava
pariharisalbaṃda viśvadaṃtassattvaṃ |
dharisida rūpo kṛṣṇaṃ
paramādbhutamenò namage satyaṃ śaraṇaṃ...