Literature

Sarisava, a village near Amarāvatīpura of the Mithila province, was home to several erudite poets in the past. Mahāmahopādhyāya Bhavanātha-miśra, who lived in Sarisava in the latter half of the fifteenth century, was a great scholar, a connoisseur of the arts, and a gifted poet. Just like him, his son Śaṅkara-miśra was a polymath and a poet. Śaṅkara was a scholar of the four śāstras: pada-vākya-pramāṇa-vedānta and wrote several works on these, apart from composing a few poems and plays. A few episodes connected with them are narrated here.

There are many anecdotes associated with the life and works of Veṅkaṭanātha, a poet and tārkika (logician), popularly known as Vedānta-deśika. Some of them, though fabricated, are good entertainers. Among these is the debate between Vedānta-deśika and Ḍiṇḍima-bhaṭṭa, which is in the form of verses displaying their intellectual valour. Historically speaking, however, the two were not contemporaries at all. Vedānta-deśika lived between 1269 and 1369 CE and Ḍiṇḍima-bhaṭṭa lived during the times of Prauḍha-devarāya, who ruled from 1424 to 1446.

It is impossible for anyone to observe the unobstructed flow of literary tradition across India through the ages. Also since most of the endeavours are at the level of an individual or a close-knit team, a consolidated knowledge about this is difficult. So I can only present here a small bit of whatever I have gleaned from my observations.

The credit for the first ever literary characterization of humour as a Rasa (hāsya-rasa), and according it, its rightful place, goes to the Sanskrit ālaṅkārikas, scholars who specialize in the study of literary embellishments and undertake critical investigation of literature. The Nāṭya-śāstra of Bharata was the first and primary work of this kind. According to it, hāsya-rasa is revealed from hāsa (a bout of laughter). Feelings are all personal and culminate in happiness or grief.

संहितात्मकमिदं जगत् । संहिता नाम कश्चन समूहो यत्र नैकानि द्रव्याणि परस्परं संनिकृष्टानि। “परः संनिकर्षः संहिता” इतीदं पाणिनिमहर्षिभिः सन्दृब्धं सूत्रमत्रावधेयम् । यद्यपि समूह-समुदाय-संमेलनादयः शब्दा अमुमेवार्थं प्रकटीकुर्वन्ति तथापि गहनार्थगर्भितविषयाणां प्रस्तावनावसरे संहिताशब्दप्रयोग एवाभ्यर्हिततमः । अयमेव हि साम्प्रदायिको नयः ।

यत्र नैकद्रव्याणां समवायो दृश्यते, यत्र पुनस्तानि द्रव्याण्येकीभूय स्वीयकर्मसु प्रवृत्तानि दृश्यन्ते तत्र सर्वत्रापि संहितैषा विलसति।

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ “ಕಾವ್ಯನ್ಯಾಯ”ದ (Poetic Justice) ಗೀಳಿರುವ ಕವಿ-ಕಥಕರಿಗೆ ರಾಮಾಯಣ-ಮಹಾಭಾರತಗಳಂಥ ವೈಶ್ವಿಕಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ “ದುಷ್ಟ”ಪಾತ್ರಗಳಿಗೂ “ದುರದೃಷ್ಟವಂತ”ಪಾತ್ರಗಳಿಗೂ ತಮ್ಮ ವಿನೂತನಪ್ರತಿಭಾಬಲದಿಂದ ಯುಕ್ತರೀತಿಯ “ನ್ಯಾಯ”ವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕೆಂದೂ ತನ್ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ವ್ಯಾಸ-ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಂದಲೋ ಅವರನ್ನು ಒಪ್ಪಿದ ಸಹೃದಯ-ವಿಮರ್ಶಕಸಮೂಹದಿಂದಲೋ ಆದ “ಅನ್ಯಾಯ”ವನ್ನು ನೇರ್ಪುಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂದೂ ಹಪಹಪಿಕೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಈ ತುಡಿತವು ಅದೆಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಆ ಮಹಾಕೃತಿಗಳ “ಶಿಷ್ಟ”ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ “ಅದೃಷ್ಟವಂತ”ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ ಕೀಳ್ಗರೆದು, ಮೂಲದ ಕಥಾಕ್ರಮವನ್ನೇ ತಿರುಚಿ, ತನ್ನಿಚ್ಛೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ರಸಮಾರಕವಾದ ತೆವಲಿನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಜಾರುವುದೂ ಉಂಟು.

ನಾವಿನ್ನು ಶಕುಂತಲೆಯ ಪ್ರಣಯಪತ್ರದತ್ತ ತಿರುಗಬಹುದು. ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬಂದ ದುಷ್ಯಂತನನ್ನು ಕಂಡು ಶಕುಂತಲೆ ಮನಸೋತಿದ್ದಾಳೆ. ಅವನಾದರೂ ಈಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಭರಾನುರಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರಣಯವು ಏಕಮುಖವೇನೋ ಎಂಬ ಅಳುಕುಂಟು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅವರಿಗೆ ತೀವ್ರವಿರಹವೇದನೆ. ಸ್ವಭಾವಸುಕುಮಾರಿಯಾದ ಶಕುಂತಲೆಯು ತನ್ನ ಈ ಪ್ರಥಮಪ್ರಣಯಪಾರವಶ್ಯದಿಂದಲೂ ತತ್ಫಲಿತವಾದ ಅದಮ್ಯವಿರಹದಿಂದಲೂ ಎಣೆಮೀರಿ ಬಳಲಿದ್ದಾಳೆ. ಕಣ್ವಾಶ್ರಮದ ಮಾಲಿನೀನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಸಖಿಯರು ಕೋಮಲಕಮಲದಳಗಳ ಶಿಶಿರಶಯ್ಯೆಯನ್ನೂ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ಎಲ್ಲ ತಾಪೋಪಶಾಂತಿಪ್ರಕಲ್ಪಗಳೂ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾಗಿವೆ. ಆಗ ಗೆಳತಿಯರು ಅವಳಿಗೆ ಮದನಲೇಖನವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸಲಹೆಯನ್ನೀಯುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರೀತಿ-ಪ್ರೇಮಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಣಯಪತ್ರಗಳ ಸ್ಥಾನ ಅನನ್ಯವಾದದ್ದು. ಲಿಪಿಯೇ ಇಲ್ಲದ ಕಾಲದಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಇಂದಿನ ಇ-ಮೇಲ್ ಮತ್ತು ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗಳಂಥ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕಕಾಲದವರೆಗೆ ಪ್ರಣಯನಿವೇದನೆಯು ಭಾಷಾಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹಾಯ್ದು ಬಂದಿರುವುದು ಸರ್ವವಿದಿತ. ಅಂದಿನ ದಮಯಂತಿ, ರುಕ್ಮಿಣಿ, ರಾಮ-ಸೀತೆಯರ ಮೌಖಿಕಸಂದೇಶದಿಂದ ಮೊದಲಾಗಿ ಉತ್ತರಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಿಪಿನಿಬದ್ಧವಾದ ಚಾಕ್ಷುಷಸಂದೇಶಗಳ ಕಾಲವನ್ನು ದಾಟಿ, ವರ್ತಮಾನದ ಪುನರ್ಮೌಖಿಕ-ಚಾಕ್ಷುಷಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುವ ಸೆಲ್ಫೋನ್-ಸ್ಕೈಪ್ ಗಳ ವರೆಗೆ ಪ್ರಣಯನಿರೂಪಣೆಯು ಪ್ರೇಮಿಗಳ ನಡುವೆ ಬಿಡುವಿಲ್ಲದೆ ಬೆಳೆದುಬಂದಿದೆಯಾದರೂ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಲೇಖನದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮೌಖಿಕಸಂದೇಶವನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕಿಟ್ಟು ಪತ್ರಸಂದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಅವಕಾಶವನ್ನುಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ.

In this article, the author contemplates upon why and how we practice our customs and then deliberates over how to celebrate the Kannada Rajyotsava—the state festival—in a meaningful way so that we can enjoy and enhance Kannada culture. The following is an English language translation of the original Kannada article.

In Indian mythology, Goddess Sarasvatī, and Śiva in the form of Naṭarāja, are the presiding deities of music and dance. ‘Om’ is the mystic symbol, also called ‘praṇava', that helps to attain spiritual perfection through chanting. SL Bhyrappa's novel ‘Mandra’ includes these mythical aspects of music and dance and explores their spiritual and social dimensions. The myth about music, which claims that it has immense power over natural phenomena and the five elements - rain, fire, earth, sky and air - is concretised in the historical legends about Tansen and Swami Haridasa.