Literature

Chapter 4. The story of Puṣpodbhava

ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಸೀಸಪದ್ಯದ ಬೆಳೆವಣಿಗೆ

ಸಾನೆಟ್ಟಿಗೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗುವಂತೆ ಕಾಣುವ ಸೀಸಪದ್ಯದ ಈ ಗುಣ ನಮ್ಮವರ ರೂಪಣವೇನಲ್ಲ. ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಮುನ್ನವೇ ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಆ ಬಂಧಕ್ಕೆ ಇಂಥ ಕಟ್ಟಡ ಒದಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ನನ್ನಯ, ತಿಕ್ಕನ ಮುಂತಾದ ಮಹಾಕವಿಗಳ ರಚನೆಗಳೇ ಸಾಕ್ಷಿ:

ಧರ್ಮತತ್ತ್ವಜ್ಞುಲು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಂಬನಿ

ಯಧ್ಯಾತ್ಮವಿದುಲು ವೇದಾಂತಮನಿಯು

ನೀತಿವಿಚಕ್ಷಣುಲ್ ನೀತಿಶಾಸ್ತ್ರಂಬನಿ

Family-tree.jpg

Chapter 1

Nyāyas

1.Agniśikhā-nyāya

The flames of fire always go up. With the breeze it might tilt slightly but still goes upwards. Whether someone is good or bad, if he doesn’t change his conduct and is consistent, this nyāya can be used to describe that person.  Also people who keep achieving higher and higher positions, who encounter only rise but never fall, this can be used to describe them too.

Preface

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸೀಸಪದ್ಯ ಎಂಬ ಛಂದಃಪ್ರಕಾರ ಬೆಳೆದುಬಂದ ಬಗೆಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ವಿದ್ವಾಂಸರು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.[1] ಇದೇ ರೀತಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಸಾನೆಟ್ ಬಂದ ಬಗೆಯನ್ನೂ ವಿಪುಲವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.[2] ಇವುಗಳ ಪುನರಾಲೋಕನ ಅನವಶ್ಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಸದ್ಯದ ವಿವೇಚನೆಗೆ ಬಹಿರ್ಭೂತವೂ ಹೌದು. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಎರಡು ಛಂದೋಬಂಧಗಳ ಪದ್ಯಶಿಲ್ಪದ ಸಂತುಲನ ಮಾತ್ರವೇ ಸದ್ಯದ ಬರೆಹದ ಉದ್ದೇಶ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಇಲ್ಲಿ ಛಂದಸ್ಸೌಂದರ್ಯದ ಮೀಮಾಂಸೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದಿದೆ.

When my wife was fast asleep, I slowly transferred my ring onto her finger. Then, telling myself ‘Let me see how clever and refined she turns out to be,’ I left for Ujjayinī the same night, without even informing her. When she woke up the next morning, she realised that I was not there. Then she saw my ring on her finger and thought, ‘He has left me just like he had sworn he would. Now I must fulfil my oath. I see the name ‘Mūladeva’ engraved on this ring. Surely then, my husband is none other than that infamous tramp who goes by the very name. People say that he lives in Ujjayinī.

ಛಂದೋಗತಿ-ಅನುಪ್ರಾಸ

ನಾವು ಈಗಾಗಲೇ ಅನುಪ್ರಾಸದ ಹಲವಾರು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿರುವ ಕಾರಣ ಈಗ ಮತ್ತೂ ಕೆಲವೊಂದು ಮಾದರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಇದರ ಸೊಗಸನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಲಯರಹಿತವಾದ ವರ್ಣವೃತ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಪ್ರಾಸವು ತಾಳಾನುಸಾರವಾಗಿ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೂ ಪದ್ಯದ ಆದ್ಯಂತ ಕಾಣಸಿಗುವಾಗ, ಪದಗಳು ಮುಗಿದಂತೆಲ್ಲ ಬರುವಾಗ, ಯತಿಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ತಲೆದೋರುವಾಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕರ್ಷಣೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ವಿಶೇಷತಃ ಈ ಬಗೆಯ ಅನುಪ್ರಾಸಗಳು ಹಲವೊಮ್ಮೆ ಛೇಕಾನುಪ್ರಾಸ ಮತ್ತು ಯಮಕಗಳತ್ತ ಕೂಡ ವಾಲುವ ಪರಿ ಗಮನಾರ್ಹ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅಂಥವಿರುವುದು ದೃಷ್ಟಚರ.

ಪದ್ಯದ ಆದ್ಯಂತ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪದಗಳ ಮುಗಿತಾಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುವ ಅನುಪ್ರಾಸ: 

Once a brāhmaṇa came to him. His hair stood on their ends. The king asked him, ‘Why such hair?’ The brāhmaṇa then started narrating his story–

ಊನಗಣ-ಅಂತ್ಯಪ್ರಾಸ