February 2021
ಬೌದ್ಧಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾದ ಅಶ್ವಘೋಷನು ಸ್ವಮತಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ತತ್ತ್ವೋಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾವ್ಯದ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಅವನ ಮಾತುಗಳಿಂದಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷತಃ ಕಹಿಯಾದ ಔಷಧವನ್ನು ಸಿಹಿಯಾದ ಜೇನಿನ ಅನುಪಾನದಿಂದ ಉಣಿಸುವ ದೃಷ್ಟಾಂತ ಮುಂದಿನ ಎಷ್ಟೋ ಆಲಂಕಾರಿಕರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಒದಗಿಬಂದಿತು.[1]
ಹೀಗೆ ಕಾವ್ಯಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ವಿಚಾರಸಂವಹನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಎಲ್ಲ ದೇಶ-ಕಾಲಗಳಲ್ಲಿಯೂ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿರುವ ರೂಢಿ. ಅಷ್ಟೇಕೆ, ಇದೇ ಕಾವ್ಯದ ಸಾರ್ಥಕ್ಯವೆಂದು ಕೂಡ ಹೇಳುವುದುಂಟು. ಮತಾಂಧರೂ ಕರ್ಮಠರೂ ಆದವರಿಗೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಬಲವಾದ ನಂಬಿಕೆ. ಹಿಂದಿನ...
ಮಹಾಭಾರತದ ಮತ್ತೊಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯವೆಂದರೆ ಅದರ ಕಥೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನಿರ್ಣಾಯಕಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಕೃತಿಕಾರರಾದ ವ್ಯಾಸರು ಬಂದುಹೋಗುತ್ತಾರೆ; ಮುಖ್ಯಪಾತ್ರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಉದ್ಬೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಕವಿಯೇ ತನ್ನ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಬರುವುದು ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಉಂಟು. ಆದರೆ ಅದು ತೀರ ವಿರಳ. ರಾಮಾಯಣದ ಮೊದಲಿಗೆ ಪೀಠಿಕಾಸರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿಮುನಿಗಳು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಉತ್ತರಕಾಂಡದಲ್ಲಿಯೇ.[1] ಇಲ್ಲವರು ಸೀತಾರಾಮರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖಪಾತ್ರವನ್ನೇ ವಹಿಸುವರಾದರೂ ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆ ಪಾತ್ರಗಳ ಸಕ್ರಿಯಜೀವನ ಮುಗಿಯುವ ಹಂತಕ್ಕೆ...
Vatsarāja called Yaugandharāyaṇa in secret and said, “My friend! Thanks to your political acumen all kings have been defeated. I don’t think anyone will betray me. But I still have my doubts about Brahmadatta!” He replied, “O king! I know Brahmadatta won’t betray you for sure; if he does it would be his death!” Saying so he narrated the following story —
The Story of Phalabhūti
Once upon a time, there lived a brāhmaṇa named Agnidatta in Padma-...
It’s the irony of fate that on the exact day India achieved political independence—15th August 1947—Sitarama Shastri lost sight in his good eye and therefore became completely blind. Those days, there was an attempt to bring Daulat on screen, and in relation to that he had been travelling to many places. Noticing that his sight was becoming blurred he asked the then famous eye specialist Dr. B K Narayana Rao for a different pair of spectacles....
Manana
There is an element of truth that escapes words and can be discerned only through inner experience. That is the secret. Contemplation via considered reflection is the only way to unravel the secret of Brahman. If the study has to be beneficial, it must follow the path of reflection.
There is an anecdote in the Bṛhadāraṇyaka-upaniṣad. In the court of King Janaka, Gārgī asks the ṛṣi Yājñavalkya about the structure of the earth and the...
ಈ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳಿಗಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ವೇದವ್ಯಾಸರು ಮಹಾಕವಿಗಿರಬೇಕಾದ ಒಂದು ಮಹಾಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯದ ಪರಿಣಾಮವೆಂಬಂತೆ ಹೀಗೆ ರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ:
ಇತಿಹಾಸಪ್ರದೀಪೇನ ಮೋಹಾವರಣಘಾತಿನಾ |
ಲೋಕಗರ್ಭಗೃಹಂ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಯಥಾವತ್ ಸಂಪ್ರಕಾಶಿತಮ್ ||
(ಮಹಾಭಾರತದ ಕುಂಭಕೋಣಂ ಆವೃತ್ತಿ, ೧.೯೬.೧೦೩)
ಮಹಾಭಾರತವು ಮೋಹವೆಂಬ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಕಳೆಯುವ ಇತಿಹಾಸಪ್ರದೀಪ.[1] ಇದರ ಮೂಲಕ ಲೋಕದ ಅಂತರಂಗವೆಲ್ಲ ಬೆಳಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಇದ್ದದ್ದೆಲ್ಲ ಇರುವ ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ.
ಇಲ್ಲಿಯ ಒಂದೊಂದು ಮಾತೂ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಹೃದ್ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ. ಕವಿಕರ್ಮವು...
Enthusiasm in Public Service
I have already mentioned that Venkatarama Shastri belonged to the tradition of Shivaswami Iyer. Both of them followed the same path in politics. It was a gentle path—the path of negotiation and persuasion—and neither revolutionary nor extreme. Both of them had a resolve to express their own views regarding any questions that arose in public matters. But the severity of that resolve was more pronounced in Venkatarama...
Yaugandharāyaṇa then spoke to Vatsarāja. He said ‘O king, the divine is on your side and you have immense strength too. We are experts in the art of governance. Therefore, set out on your digvijaya – conquering expedition at the earliest.’ Listening to his Prime Minister’s suggestion, the king of Vasta said – ‘Let this wait for a moment. There can be several impediments for auspicious activities. Therefore, I will first worship Śiva. Is it even...